HistorieRoermond.nl

6. POLITIEKE ONTWIKKELINGEN

De omvangrijke bouwwerkzaamheden maken het frequente verblijf van hertog Reinoud II van Gelre en z'n gevolg op het kasteel Montfort opmerkelijk. Deze aanwezigheid hield dan ook niet zozeer verband met de geschiktheid van het kasteel als verblijfplaats op dat moment, maar met ontwikkelingen in de eerdergenoemde Honderdjarige Oorlog, waarbij Reinoud als zwager en bondgenoot van koning Eduard III van Engeland betrokken was.

In mei 1342 dreigde de wapenstilstand, die de koningen van Frankrijk en Engeland in september 1341 overeengekomen waren, ten einde te lopen. Oplopende spanningen en de mogelijkheid van nieuwe vijandelijkheden brachten Reinoud naar de zuidgrens van z'n gebied, om vanuit z'n kasteel Montfort met aangrenzende machthebbers te overleggen: tussen 29 april tot 20 mei correspondeerde hij bijvoorbeeld met de hertog van Brabant, de bisschoppen van Keulen en Luik, de graaf van Loon en de markgraaf van Gulick. Daarnaast werd 'Bernd den bode' op 9 mei met brieven naar Engeland gestuurd, waar 21 mei antwoord op kwam: 'des coninxbode van Englant die mine here brieve brachte uyt Englant' . Ook gingen vanuit Montfort brieven naar het Zuid-Franse Avignon, waar de uit Rome verbannen paus Clemens VI zetelde.

Pauselijke gezanten
Paus Clemens stuurde kort hierna Peter, kardinaal-bisschop van Praeneste, en Annibal, kardinaal-bisschop van Tusculum, naar de Nederlanden om te bemiddelen in het tot stand brengen van een nieuwe wapenstilstand.

Toen begin augustus 1342 Franse troepen vanuit Saint-Quentin het graafschap Henegouwen binnenvielen leek een gewapende confrontatie onafwendbaar. Uit de hertogelijke hofrekening blijkt dat ook Reinoud van Gelre voorbereidingen trof voor een gewapende expeditie naar Henegouwen: vanaf 4 augustus begon hij van z'n ambtlieden, lombarden en joden leningen op te nemen om deze 'heervaert' te financieren en tussen 20 en 25 augustus werden hiervoor ook daadwerkelijk uitgaven gedaan .

Inmiddels waren de twee kardinalen in het Belgische Doornik aangekomen en troffen voorbereidingen voor een grote conferentie in Brussel om de mogelijkheden voor een nieuwe wapenstilstand te bespreken. Op 29 augustus vertrok Reinoud van Gelre hiervoor met een uitzonderlijk groot gevolg vanuit Montfort naar Brussel: 'Item op Sente Johannes dach decollacio reet mijn heren van Monford tot Brabant warde, tot den cardinalen ende hadde mit hoem heren Johanne van Valkenborch ende sine zoene, heren Walraven, den here van Vorst, here van Randenronde, here Arnd van Wachtendunc ende anders vele ridderen ende knapen, wal omt 120 perde' . De hertog van Gelre wilde overigens niet alleen met een groot gevolg indruk maken, want op weg naar Brussel voorzag 'Gosekin den snider' hem en z'n belangrijkste begeleiders ook nog van nieuwe, dure kleding .

Onderhandelingsresultaten
De onderhandelingen met de kardinalen begonnen op 7 september en duurden tot 20 oktober. Hoewel eind september perkament besteld werd om 'die verbonde op te scrivene' zijn de resultaten van deze conferentie niet bewaard gebleven . Op 21 oktober 1342 begon hertog Reinoud van Gelre met z'n gevolg aan de terugreis richting Montfort, waar hij op 24 oktober arriveerde. Vanuit het kasteel Montfort gingen de onderhandelingen nog enige tijd door: diezelfde dag nog stuurde de hertog 'Peter den clerc' naar 'Doernyc den die cardinalen beden te comene tot Monford', terwijl een week later 'grote Hensen' met brieven naar Doornik vertrok . Of de kardinalen ook daadwerkelijk naar Montfort kwamen is niet bekend. Wel bleken de langdurige onderhandelingen in Brussel niet tot een nieuwe wapenstilstand te hebben geleid, aangezien koning Eduard III van Engeland in december 1342 met een legermacht naar Bretagne overstak. Op 19 januari 1343 wisten de pauselijke gezanten nog net op tijd een confrontatie te voorkomen door in de Bretonse stad Malestroit overeenstemming te bereiken tussen de Franse en Engelse koning over een nieuwe wapenstilstand.

Na deze wapenstilstand van Malestroit begon de aanhang van koning Eduard in de Nederlanden af te brokkelen. Niet alleen graaf Willem IV van Holland en Henegouwen verliet het Engelse kamp, er zijn ook aanwijzigingen dat Reinoud van Gelre in de loop van 1343 opnieuw banden met Frankrijk aanknoopte . Dit toenaderingsproces werd na het overlijden van Reinoud op 12 oktober 1343 door hertogin-weduwe Alionora, zuster van de Engelse koning, bruusk afgebroken. Een week later betaalde kapelaan Gerard Herwich op het kasteel Montfort voor het laatst de lonen uit aan de steenmetsers, steenhouwers, opperknechten en andere bouwarbeiders, aangezien de ambitieuze 'tymeringhe der borch tot Monford' voltooid was.