Vraaggesprek
met
Leonard Fortuin
Stichting Ruimte is te gast bij
www.historieroermond.nl
Neerstraat 27: ‘monument’ voor de monumentenzorg in Roermond
Tekst: Lucien Jansen, Leonard Fortuin en Willem Cartigny
Foto’s: Leonard Fortuin (Studio ForTekst)
Na de sloop van Neerstraat 21, 29 en 31 stond het gemeentelijk monument met het huisnummer 27 enkele weken fier overeind. Omdat dit pand de status had van gemeentelijk monument mocht het niet worden gesloopt. Voor de andere drie panden daarentegen had de projectontwikkelaar wel een sloopvergunning, op grond van een uitspraak van de Raad van State. Het betrof in alle gevallen laatmiddeleeuwse huizen die door het Monumenten Advies Bureau uit Nijmegen als ‘zeer waardevol’ worden omschreven in de cultuurhistorische analyse en waardestelling (CHAW) die dit bureau in opdracht van de projectontwikkelaar opstelde.
Stabiliteit twijfelachtig
De projectontwikkelaar had het gemeentelijk monument inwendig met een veelheid aan stempels gestut. Ook aan de buitenzijde waren verstevigingen aangebracht. Wat echter ontbrak was een constructie die het pand steun zou kunnen verlenen vanuit het pand Neerstraat 31a, het pand waarin sinds kort Boekhandel Boom is gevestigd en waar de fietsenkelder (deels) in is ondergebracht. Ook aan de andere kant ontbraken steunbalken. In plaats daarvan denderden zware shovels en andere grote machines voor de bouw dagelijks voorbij. Personeel van Boekhandel Boom vroeg zich wel eens af of het niet veiliger was naar buiten te gaan.Projectontwikkelaar Muermans liet het Adviesbureau Brekelmans in 2005 een onderzoek instellen naar de bouwkundige staat van de panden Neerstraat 21, 29 en 31. Het bureau stelde vast dat ze constructief gezien met name qua dwarsstabiliteit in minder goede staat verkeerden. Uitgaande van deze constatering is het natuurlijk vragen om moeilijkheden indien alle dwarsstabiliteit die het pand nummer 27 nog had wordt weggenomen door de sloop van de nummers 29 en 31.
In de directe omgeving was men doende de fundering aan te brengen voor de bebouwing op het binnenterrein. Ook die werkzaamheden kwamen de stabiliteit van het gemeentelijk monument natuurlijk niet ten goede. Het mag dan ook geen verwondering wekken dat het pand op dinsdag 4 augustus jl. ‘noodgedwongen werd gesloopt’ (Dagblad de Limburger, 5 september 2007). De gemeentewoordvoerder noemt het ‘gefaseerd afgebroken’. Ook spreekt men wel van ‘gecontroleerd instorten’. Wéér een monument minder in Roermond. Het wachten is nu alleen nog op een verder verloren gaan van de kelders onder de panden. Van deze kelders – die op zich ook bescherming genieten – bleef toch al niet veel meer over omdat een potentiële huurder van de begane grond een vlakke vloer zonder trappen eist. Dus zullen de gewelfde kelders afgetopt moeten worden. Om voldoende fundering te realiseren, worden funderingspalen dwars door de kelder en de keldervloer geslagen. Ten slotte worden de kelders opgevuld met zand. Waarmee de kelders in feite verloren zijn, als kelder zowel als monument.
Op L1-televisie kondigde de projectontwikkelaar aan (bij monde van de heer Frans Steegh) dat de gevel van Neerstraat 27 zal worden herbouwd. Scepsis jegens deze toezegging is op zijn plaats. Is herbouw wel gewenst? Het blijft namaak, dus nep. Maar ook als we van dat bezwaar afzien, is het te vroeg om te juichen. In de loop van de werkzaamheden aan het complex De Steenen Trappen heeft Muermans vaker beloftes gedaan. Een aantal daarvan bleek later in het vergeetboek geraakt te zijn (zie kader).
Vragen en onduidelijkheden
Niet alleen de Stichting Ruimte heeft een onaangenaam gevoel bij de teloorgang van het gemeentelijk monument, ook omwonenden en voorbijgangers zitten met vragen:
o Op L1 was te zien hoe het pand langzaam en met veel stofontwikkeling in elkaar zeeg. Heeft L1 permanent een cameraploeg in de Neerstraat? Of is L1 binnen 10 minuten op afroep ter plekke? Wie heeft L! gewaarschuwd?
o Is het instorten werkelijk het gevolg van een ongelukkige samenloop van omstandigheden? Een bouwvakker bouwt liever op een leeg stuk grond dan op een terrein waar bestaande bebouwing moet worden ingepast.
o Hoe ‘gecontroleerd’ was de ‘gefaseerde’ afbraak? Bij het instorten is een groot deel van het pand tegen Boekhandel Boom gevallen. De bekleding van de zijgevel van dat gebouw is ernstig beschadigd, het pand zelf vertoont binnen een gebroken vensterbank en een scheur in de muur daaronder.
o Projectontwikkelaar Muermans voelt zich ‘benadeeld’ want men moet terug naar de tekentafel (DDL). Hoe oprecht is dat gevoel? Die tekeningen waren er al in 2005, toen Muermans aankondigde alle vier de panden naast de huidige Boekhandel Boom te willen slopen.
o Hoe onafhankelijk is een onderzoek naar de gang van zaken dat uitgevoerd wordt door gemeente (Afdeling Bouw- en Woningtoezicht) en de projectontwikkelaar zelf?
o De afvoer van de brokstukken begon spoedig na het instorten. Hoe kan dan de gang van zaken degelijk onderzocht worden?Juridische strijd
Zeer tot ongenoegen van gemeente en projectontwikkelaar heeft de Stichting Ruimte alle juridische middelen aangewend om de sloop van de monumentale panden in de Neerstraat te voorkomen. Het is helaas niet gelukt. Treurig voor een stad die zich graag presenteert als ‘de tweede monumentenstad van Limburg’.Muermans en De Steenen Trappen
De projectontwikkelaar verdient lof voor wat er met het centrale gebouw gebeurt, het Huis met de Steenen Trappen ziet er aan de buitenkant steeds fraaier uit. Of binnen de aanbevelingen van het bouwhistorisch rapport worden nagekomen, zal nog moeten blijken. Maar bij alle waardering dient niet vergeten te worden dat de firma Muermans een aantal toezeggingen die met cultuurhistorische elementen te maken hebben, niet heeft uitgevoerd:
o Het markante en waardevolle bruggetje op het binnenterrein zou worden opgenomen in de nieuwbouw. Het is gesloopt en afgevoerd.
o De achterzijde van het 19e eeuwse gebouw in neogotische stijl zou behouden worden. Het is zowat als eerste gesloopt.
o Het appartementencomplex op het binnenterrein wordt 40 meter hoog. Dat is hoger dan de afgesproken 35 meter.
o De voorgevel van de flat aan de Paredisstraat zou teruggezet worden op de rooilijn. Zal niet gebeuren.
o De waardevolle elementen in de panden die met vergunning gesloopt werden, zouden behouden blijven en worden hergebruikt. Ze zijn inmiddels afgevoerd. Naar de vuilstort?Video:
Illustraties:o Het pand Neerstraat 27 tijdens en kort na de bouwvakvacantie. Duidelijk is te zien dat het gebouw geheel los staat van zijn omgeving.
o Gemeentelijk monument Neerstraat 27 na de ‘gecontroleerde’ sloop. (Met dank aan Rita en Arne Voss)
o De zijkant van Boekhandel Boom, waar het gemeentelijk monument ‘gecontroleerd’ tegenaan gevallen is. Het plastic zeil is zwaar beschadigd.
o Het gemeentelijk monument Neerstraat 27 in betere tijden.
o VrnL: De panden Neerstraat 27 (pand Lechner, gemeentelijk monument), 29, 31 (v/h Boekhandel Boom), 31a (nu Boekhandel Boom).
Zie ook de bijdrage Pand Lechner is "omgevallen"!
