Vraaggesprek
met
Leonard Fortuin
Stichting Ruimte is te gast bij
www.historieroermond.nl
Vraaggesprek in De Trompetter, 21 juli 2006
“Ruimte in de Roermondse polder”
In Roermond is sinds 1997 de Stichting Ruimte actief. Wat wil die stichting? Waarom zijn er zo vaak aanvaringen met de gemeente? Een vraaggesprek met de voorzitter, Leonard Fortuin.Wat doet de Stichting Ruimte en waarom?
“Roermond is een historische stad met veel monumentale gebouwen, vooral in de binnenstad. Vroeger waren er veel meer. Die zijn na WO II afgebroken om ruimte te maken voor nieuwbouw zoals Hema en V&D, de welbekende ‘vooruitgang’. Tegenwoordig gaat slopen minder gemakkelijk, er zijn meer wettelijke bepalingen van kracht. Maar als projectontwikkelaars plannen maken voor een stuk binnenstad, schiet respect voor het verleden er gemakkelijk bij in. En de gemeente gaat dan vaak accoord, uit economische overwegingen.Ook komt het voor dat particuliere eigenaren van een historisch pand veranderingen willen aanbrengen die het gebouw onherstelbaar aantasten. Wij volgen daarom kritisch alle plannen die worden bekend gemaakt via De Trompetter, op de gemeentelijke RoerMond-pagina. En als wij menen dat het historische karakter van het gebouw of de omgeving wordt aangetast, geven wij onze mening in de vorm van een Zienswijze. Daarin beargumenteren we ons standpunt en bieden suggesties aan voor verbetering. Desnoods dienen wij een officieel bezwaar in.”
Heeft Ruimte veel succes met die aanpak?
“De uiteindelijke beslissing ligt in handen van een wethouder die zowel monumentenzorg als economie in zijn portefeuille heeft. Dat is een omstreden combinatie, want zijn beslissingen pakken vrijwel steeds in het voordeel van de economie uit. Maar als het zo uitkomt, zegt hij graag dat hij Roermond op de kaart wil zetten als tweede monumentenstad van Limburg. Die uitspraak lijkt ons twijfelachtig. Denk aan de dwaze lichtmasten in de Neerstraat die volgens hem ‘onmisbaar’ waren om zakenlieden over te halen zich in het Roercentrum te vestigen. Gelukkig zijn in datzelfde Roercentrum de pakhuizen van Cillekens-Dreessens behouden gebleven en in het complex opgenomen als café en bloemenwinkel. Dat gebeurde doordat Ruimte nog net op tijd bescherming wist te krijgen via een aanvraag voor de Rijksmonumentenlijst. Toen het DOC gepland werd, wilde men de Ernst Casimirkazerne slopen. Ruimte heeft met veel moeite twee gebouwen weten te behouden door de kazerne op de Rijksmonumentenlijst te laten zetten. Dit zijn twee voorbeelden van ons succes, er zijn er meer. Maar eerlijkheid gebied me te zeggen dat er ook nederlagen te melden zijn. Bijvoorbeeld: we hadden graag de tramremise willen behouden als industrieel monument maar dat is mislukt.”Welke middelen heeft Ruimte om zijn doel na te streven?
“Ruimte is een stichting van vrijwilligers, met zeer beperkte financiële middelen. Onze activiteiten steunen op wetten en reglementen die bepalen dat bouw- en sloopplannen officieel bekend gemaakt dienen te worden, en dat belanghebbenden daarover hun mening mogen geven en hun bezwaren kenbaar maken. Van die mogelijkheid maken wij intensief gebruik, tot aan de Raad van State toe als we menen dat ons standpunt onvoldoende aandacht heeft gekregen. Wij lezen zorgvuldig de raads- en commissiestukken, zijn daardoor goed geïnformeerd en hebben aldus een deskundigheid opgebouwd die we aanwenden waar dat nodig is. Verder trachten we belangstelling voor onze doelstellingen te verwerven door het uitgeven van een kwartaalblad, Ruimtelijk, het organiseren van Open Dagen (bij voorkeur in een historisch pand zoals ‘De Steenen Trappen’) en het uitreiken van een Ruimtekeurmerk aan particulieren die met zorg en respect een historisch huis hebben laten opknappen.”
Leonard Fortuin: “Ruimte streeft naar behoud en verbetering van het historisch gegroeide karakter van Roermond en omgeving.”
(Foto: Studio ForTekst, Roermond)
Vorig jaar had Ruimte ruzie met de gemeente en nu weer. Hoe komt dat toch?
“De wethouder verdient bewondering voor de daadkracht waarmee hij in Roermond zaken in beweging weet te krijgen. Echter, ‘elk voordeel hep se nadeel’ en deze man heeft helaas moeite met kritiek. Vorig jaar was een onjuist citaat in ons kwartaalblad Ruimtelijk de aanleiding tot een botsing. Dankzij de heer Breugelmans (CDA-raadslid en voorzitter van de commissie Economische zaken) zijn er toen duidelijke afspraken gemaakt tussen gemeente en Ruimte over hoe met elkaar om te gaan, het zgn. ‘convenant’. Een deel van die afspraken is de gemeente nagekomen, maar lang niet alle. Wij wachten bijvoorbeeld nog steeds op cijfers die onomstotelijk bewijzen dat de Brug Klein Hellegat gesloopt moet worden omdat er te weinig water onderdoor kan. Als we de wethouder daarop wijzen, wordt hij boos, heel onprofessioneel. Het liefst gaat hij ongestoord zijn gang, toegejuicht door bewonderaars. Heel regentesk dus. Ruimte wijst hem regelmatig op onjuistheden en onvolkomenheden in aangekondigde en goedgekeurde plannen, op strijdigheid met wetgeving of met beleid dat de gemeenteraad heeft goedgekeurd, en op afspraken en toezeggingen die hij nog steeds niet is nagekomen. Hij vindt ons daarom lastig, en beweert zelfs dat ons doel is ‘spaken tussen de wielen van het ambtelijke apparaat te steken’. Dat is onzin. Maar als we hem uitleggen wat onze doelstellingen wel zijn, zegt hij ‘dat zijn smoesjes!’”Wat zijn dan de doelstellingen van Ruimte?
“Ruimte streeft naar behoud en verbetering van het historisch gegroeide karakter van Roermond en omgeving. Zij stelt zich ten doel de architectonische en landschappelijke kwaliteiten van Roermond en de regio te behouden en te bevorderen. In onze statuten staat het nog plechtiger, maar hier komt het wel op neer.”Waar gaat de ruzie met de gemeente nu over?
“Over het Kazernevoorterrein. Daar wil men hoogbouw laten verrijzen vlak naast kathedraal en Rattentoren. Dat tast de historische binnenstad aan, een Beschermd Stadsgezicht. Bovendien verdwijnt de Ernst Casimirkazerne vrijwel geheel uit het oog. Aan nieuwe kantoren is geen behoefte, gezien de leegstand in de binnenstad. Volgens de Nota Centrum-InZicht van 1994 zou eerst het Stationsgebied ontwikkeld worden. Die nota stelt heel duidelijk dat kantoren primair dáár thuis horen. Maar de gemeente schuift die beslissing achteloos van tafel. De geplande woningen liggen veel te dicht bij de N280. Dat geeft geluidsoverlast en fijnstofproblemen. Aan een megabioscoop is blijkens landelijk onderzoek geen behoefte; in 2001 vond de wethouder dat trouwens ook. Q-Park, een bedrijf met veel ervaring in het exploiteren van parkeergarages, distantieert zich van de parkeergarage onder het kazernevoorterrein wegens gebrek aan rendement.Wij hebben in de zomer van 2005 suggesties gedaan om aan deze bezwaren tegemoet te komen, de gemeente heeft daarop nooit gereageerd. Toen begin 2006 de provincie het plan goedkeurde, bleef ons niets over dan een beroep bij de Raad van State. Dat loopt nog. De wethouder vindt dat niet leuk. Daarom heeft hij geprobeerd ons over te halen het beroep in te trekken maar kwam geen millimeter tegemoet aan onze bezwaren. Dus dat schoot niet op. Als we desondanks ons beroep zouden intrekken, verliezen we onze geloofwaardigheid. Dat doen we dus niet. Sindsdien lijkt hij ons op allerlei manieren te dwarsbomen. In overleg met ons ziet hij geen brood meer. Want voor hem is overleg: net zolang praten tot iedereen zijn standpunt aanvaardt. Een heel bijzondere polderjongen dus. Ruimte speelt dit spel niet mee en is dus nu ongewenst. Bemiddelaar Breugelmans is opnieuw ingeschakeld. Hij geeft de wethouder het advies het convenant op te zeggen en ons uit het Monumentenoverleg te gooien. Een merkwaardig advies, want het convenant geeft juist aan dat bij ernstig meningsverschil wethouder en Ruimte overleg dienen te plegen met elkaar. Bovendien lost onze schorsing uit het Monumentenoverleg niets op, we blijven uiteraard doorgaan met het kritisch volgen van wat er in Roermond gebeurt met historische gebouwen en Beschermd Stadsgezicht.”
Wat is dat Monumentenoverleg?
“Eens in de zes weken vergaderen vertegenwoordigers van een aantal monumentenclubs: Rura, Ruimte, Bond Heemschut, Stichting Open Monumentendag en Cuypersgenootschap. Op het gemeentehuis, onder voorzitterschap van de wethouder voor Monumentenzorg & Archeologie. In beginsel biedt dat gelegenheid informatie in te winnen over komende en lopende projecten, en te discussiëren over hoe het nu verder moet met de monumentenzorg in Roermond.”U noemde ook een Ruimtekeurmerk. Wat is dat?
“Er zijn gelukkig nog particuliere bezitters van een monumentaal pand die dat met respect voor het historische karakter laten restaureren. Dat hoeft niet ten koste te gaan van modern wooncomfort. Zulke particulieren onderscheiden we met een Ruimtekeurmerk, bestaande uit een schildje en een oorkonde. Dat schildje komt aan de gevel te hangen. Er zijn er nu een stuk of tien van te zien in Roermond. Begin dit jaar kregen het Christoffelhuis, het huis Voorstad Sint Jacob 3 en villa ‘Graeterhof’ in Boukoul deze onderscheiding.”Komt het nog goed tussen Ruimte en de gemeente?
Ik ben een optimist en zeg nooit ‘nooit’. De gemeentelijke herindeling van Midden-Limburg is door de Tweede kamer aangenomen, de Eerste Kamer zal wel volgen. Dan krijgen we in het najaar ook hier gemeenteraadsverkiezingen en daarna een nieuw college. Net als bij tennis, spelen we dan met nieuwe ballen! In andere steden lukt het wel een evenwicht te vinden tussen economie en cultuurhistorie, dus waarom niet in de 2e monumentenstad van Limburg?”Kan men lid worden van Ruimte?
“Ja, dat kan! Ruimte heeft ongeveer 400 donateurs. We willen dat aantal graag verhogen. Het donateurschap kost minimaal 16 euro per jaar, meer mag uiteraard ook.Belangstellenden kunnen zich opgeven bij onze abonnementenadministratie: Bachstraat 112, 6044 SN Roermond, Tel. 0475 322 618. Per e-mail kan ook: stichtingruimteroermond@kpnplanet.nl. Ook is het mogelijk daar een gratis proefnummer van Ruimtelijk, ons kwartaalblad, aan te vragen.”
