Hoofdpagina
PUTTEN:
Charlotte Ruijs
Madonna met kind, putbeeld van de Onze-Lieve-Vrouwe-oordput 1420
In iedere stad was de watervoorziening van cruciaal belang. Ten eerste als drinkwater, al kon men toen der tijd het water niet zo drinken (i.v.m. ziektes als cholera etc) maar gebruikte men het voor bier, water om voedsel in te koken en om te wassen. Op de tweede plaats was het nodig voor bluswater bij branden, denk maar aan de 2 grote stadsbranden waar Roermond door werd getroffen. Oorspronkelijk waren het niet meer dan waterpoelen daarna werden er putten omheen gebouwd en uiteindelijk werden daar pompen op geplaatst (maar bleven de naam putten dragen onder de bevolking). Soms werd er een nieuwe put naast een poel aangelegd en later werden de resterende poelen dicht gegooid. Hoe belangrijk die putten voor de bevolking waren blijkt wel uit het feit dat iedere put aan een heilige werd opgedragen, meestal compleet met een beeld van die heilige erbij of zelfs er boven op. Verschillende straten deelden vaak zo’n put. Niet alleen het gebruik maar ook het onderhoud van de put werd gezamenlijk geregeld. Voor iedere put werd een putmeester aangesteld die op de goede gang van zake moest toezien. De putten waren zo’n belangrijke ontmoetingsplaatsen dat ze ook werden gebruikt om mededelingen van de magistraat van de stad af te kondigen. De sociale functie van een put was zo belangrijk dat die heden ten dagen nóg bestaan maar dan meer als een soort gezelligheidsverenigingen die regelmatig gezamenlijk gezellige dingen doen, zoals gezellige avonden, Sint Nicolaas-feest voor de kinderen van de put, Kerstbijeenkomsten, carnaval etc. Iedere put bracht op zijn patroonsdag ook een kaars (putkaars) naar de Kapel in’t Zand. Dat deze sociale functie in Roermond behouden is gebleven is zeer uniek in Nederland! De putbeelden, die nog altijd goed worden onderhouden, zijn een putbeelden-wandeling door de stad zeker meer dan waard!
Een boekje daarover is verkrijgbaar bij de VVV.Putten: Beschermheilige: Datum:
01.Bakkerstraat hoek Christoffelstraat: O.L.Vrouw-Oordput ?
02.Bakkerstraat hoek Minderbr.straat: Sint Antonius (v.Padua) 13 jun
03.Begijnhofstraat: Beggaput 18 dec
04.Begijnhofstraat- Hoek Schoolstraat: Sint Augustinus 28 aug
05.Christoffelstraat: Puytlincksput (genoemd naar een familie) ?
06.Dr.Leurszijstraat: Sint Cornelius 16 sep
07.Eiermarkt-Dionysiusstraat: Sint Laurentiusput 10 aug
08.Hamstraat: O.L.Vr.Rozenkransput (Hamput) 7 okt
09.Hamstraat-Knevelgraafstraat: Sint Odiliaput 13 dec
10.H.Geeststraat hoek Pollartstr: Munteput (genoemd naar een huis) ?
11.Leliestraat hoek Pollartstraat: Lelieput (genoemd naar een huis) ?
12.Lindanusstraat: Zoete Naam Jezus ?
13.Looierstraat (Buitenop): Kruisput ?
14.Mariagardestraat: Sint Gertrudis 17 mrt
15.Mariagardestraat-St Corneliusstraat: Sint Cornelis 16 sep
16.Markt hoek Kraanpoort: Sint Christoffel 25 jul
17.Marktstraat: (idem als 18?) Sint Joostput (IJzerenput) 19mrt
18.Marktstraat hoek Zoutmarkt: Sint Rochus (Put lag op de Luifelstraat) 16 aug
19.Munsterstraat-Munsterplein: Sint Bernardus 20 aug
20.Munsterstraat hoek H.Geeststraat: H.Geest Pinksteren?
21.Neerstraat (voor Bibliotheek): Sint Michiel (Aelerput) 29 sep
22.Neerstraat (t.o.Paredisstraat): Sint Anna 26 jul
23.Neerstraat hoek Pelserstraat: Sint Barbara 4 dec
24.Paredisstraat (Oliestraat) Ploechput ?
25.Pastoorswal hoek Gr Kerkstraat Sint Christoffel 25 jul
26.Roerkade hoek Koolstraat: St Antoniusput 17 jan
27.Roerkade hoek Brugstraat: Roerput ?
28.Schuitenberg: Sint Dominicus 4 aug
29.Steegstraat: Sint Johannes Nepomucenus (Nepomuk)16 mei
30.Steenweg hoek Munstrplein : Sint Joris 23 apr
31.Steenweg (nr 7-25): Sint Sebastianus 20 jan
32.Swalmerstraat (nr54) Sint Bruno 6 okt
33.Swalmerstraat: (nr 37/39) Sint Jan 27 dec
34.Varkensmarkt-Hoek Bergstraat: Sint Jozef (Hushovensput) 19 mrt
35.Voogdijstraat: Sint Franciscus 4 okt
36.Voorstad St.Jacob: Sint Jacob 25 jul
37.Wilhelminaplein: Voogdijput ?
38.Zwartbroekstraat: O.L.Vrouw Zwartbroekput ?Bij de vraagtekens heb ik de datum (nog) niet kunnen achterhalen.
Bij sommige putten staan tegenwoordig niet meer de genoemde heiligen maar een Mariabeeld. (Ze staan wel bij de originele locaties van die putten). Sommige putten zijn in de loop der tijd verdwenen en de leden kwamen toen bij andere putten. Zo werd de Ploechput bij de St.Annaput gevoegd en dit zelfde is waarschijnlijk ook met de Sint Joost en de Rochusput gebeurd (of gaat het bij de laatste twee om een en de zelfde put?). In de 2e helft van de 20e eeuw zijn diverse putverenigingen samen gaan werken. Een voorbeeld daarvan is in de Neerstraat de Sint Michiel-,Sint Anna- en Sint Barbaraput, en ook de Johannes Nicomucenus- Sint Bruno- en Sint Jansput van de Swalmerstraat en Steegstraat. Door archeologische opgravingen en archiefonderzoek is bekend dat er meer openbare drinkwaterputten waren in de binnenstad maar daarvan is niet meer bekend aan welke heilige die gewijd waren en zij komen in de diverse vermeldingen van putten in de huidige publicaties ook niet meer voor. Dit is maar een summiere samenvatting van de putten i.v.m. de patroonheiligen van die putten, maar gezien de enorme belangstelling voor de héle geschiedenis van de putten van Roermond wordt er gewerkt aan een grondige studie over dit onderwerp. Zodra die voltooid is zullen we dit zeker t.z.t. ook op deze site gaan publiceren.