De THEADORA (Straatorgel)
De
Theadora is een Gavioli-orgel.
Gavioli was één van de meesters op het gebied van de draaiorgelbouw.
Alhoewel geboren in Italië, heeft Gavioli het grootste gedeelte
van zijn leven in Frankrijk doorgebracht, meestentijds in Parijs. De
orgels die door Gavioli gebouwd werden kenmerkten zich door de lieflijke
toonaarden. Door de zachte, welhaast zoete tonen, weten de orgels van
Gavioli een romantische sfeer te creëren. Zoals elke grootmeester,
had ook Gavioli vele leerlingen. Een daarvan was De Freezen. Hij heeft
“De Theadora” gebouwd, en wel in 1894. Van dit type orgel
heeft De Freezen er 3 gemaakt, en daarvan is “De Theadora”
nog het enige dat in prima staat verkeert. Uiteindelijk is het orgel
in Nederland terecht gekomen via een kermis-exploitant. Aanvankelijk
wilde die het orgel gebruiken in zijn danstent, maar al spoedig werd
het prachtige orgel ingezet op allerlei concoursen. Overal behaalde
“De Theadora” grote prijzen: in Duitsland, Engeland, Denemarken,
Noorwegen en zelfs in Japan. Door al dat gereis werd het orgel er niet
beter op, en zo kwam het in geheel vervallen staat terug in Nederland.
“De Theadora” is toen in handen gekomen van één
van de beste Nederlandse orgelbouwers. Ruim twee jaar heeft Van der
Vin nodig gehad om “De Theadora” te herstellen. Tevens maakte
hij van de gelegenheid gebruik het orgel uit te breiden met 8 trombones,
16 baritons, 20 carrilons en een bourdon op zang (1e en 2e melodie),
bestaande uit 40 toonaarden.
Thans is “De Theadora” eigendom van de heer Van Gehlen,
die het orgel nu geheel zelf onderhoudt.
De opbouw
van “De Theadora”:
Het orgel is werkelijk uniek uitgerust:
8 pianobasten, 8 trombones, 8 violen-basten, 8 kleine gestopte halve
basten, 16 violoncels, 32 halve cello’s, 32 baritons, 32 bourdons
op tegenzang, 22 accompiaments, 100 carrilons, 20 houten sillofoons,
40 bourdons op zang, 60 violen op zangen 1 rij undermares, 20 flüte
harmonique, grote en kleine trom, bekken en woodbloc en 2 bellen voor
de bellemeisjes.
Verklaring
van de orgeltaal:
Basten zijn bassen. Accompiaments wil zeggen: begeleiding. Undermares:
hemelse muziek.
Flüte harmonique: solo fluit.
Tekst en Foto:
CD Theadora.
Met dank aan de Familie van Gehlen.