Orgels

 

Stoomcaroussels van de familie Vincken.

DE KERMISORGEL.

De laatste stoomcarousselexploitant van de familie Vincken was Louis Gerard Vincken, geboren te Roermond op 3 Februari 1894. Hij overleed aldaar op 8 April 1951.
Hij had tot ongeveer 1934 een caroussel bedrijf en is na de opheffing van dit bedrijf een hotel begonnen aan het Stationsplein 9 te Roermond, nl “Hotel de la Station”, hetgeen door hem in Maart 1935 geopend werd en na het overlijden van de heer L.G.vincken werd geëxploiteerd door zijn zoon Laurentius, geboren te Roermond op 13 maart 1921, tot de familie het in 1982 verkocht.
De overleden stoomcarousselexploitant L.G.Vincken was een zoon van Petrus Johannes Gerardus Vincken, geboren te Rotterdam 13 Augustus 1865 en overleden te Roermond op 8 Juni 1919 en van Elisabeth Maria Hubertina Wolfs (dochter van Johannes Wolfs) geboren te Roermond op 8 Maart 1870 en overleden te Roermond op 1 Mei 1930. Genoemde Petrus Johannes Gerardus Vincken was ook van beroep carrouselhouder. Uit diens huwelijksakte van 13 Januari 1891 blijkt, dat P.J.G. Vincken een zoon was van Christiaan Lodewijk Vincken, carrouselhouder en van Maria Catharina Hubertina Huskens, carrouselhoudster, die beiden ten tijde van het huwelijk van hun zoon P.J.G.Vincken op 13 Januari 1891 te Dordrecht woonachtig waren.
De familie P.J.G.Vincken-Wolfs woonde tijdens de geboorte van hun zoon Louis Gerard ook aan het Begijnhof te Roermond alwaar in die jaren vele orgeldraaiers, kramers etc woonden.
In de caroussel van de heer Petrus Johannes Gerardus Vincken, de vader van Louis Gerard Vincken, welke later dezelfde stoomcarrousel exploiteerde, stond een 98 toets Hooghuys-orgel.
In het begin van deze eeuw werd dit orgel rechtstreeks van de fabriek te Grammont (België) betrokken. Het deed dienst tot de fam Vincken de exploitatie van de caroussel stopte in 1934, en al die jaren had het orgel trouw zijn dienst gedaan.
De Vincken’s waren zeer gehecht aan dit orgel, en zo zegt men, mocht niemand van het personeel aan het orgel komen.
De schotten aan de achterzijde van het orgel waren met een slot afgesloten en alleen Louis Vincken had ere en sleutel van.
Later kwam het orgel aan de heer van der Wouden te Geffen (Noord-Brabant) en nog later naar de heer William Barlow in Engeland, welke ook de Gavioli “de Troubadour” voorheen van de stoomcarrousel van gebr. Van Bergen kocht.
In 1956/57 werd het Hooghuys orgel geheel gereviseerd, en werd het weer een prachtig instrument. Voor de Gavioli-kenners en liefhebbers moet er naar men zegt geen klankverschil waarneembaar zijn. De gam is geheel Gavioli 89 toets. Bij het orgel zijn nog de mooie oude boeken, die “De Stoom” zo deden leven. Het front paste zo goed bij het gehele interieur en mocht niet te hoog zijn, daar de molen een lage draaiende kap had, die in tegenstelling met de andere molens het draaiwerk aantrokken. Dit vond zijn oorzaak in het feit, dat de inrichting als “De Montagne Russe” (golvende caroussel), voorheen van de Gebr.Tewe, toen juist deze inrichting wegens gevaar, echt of denkbeeldig, voor ongelukken verboden werd en toen als gewone stoomcarrousel werd afgewerkt. Dit was ook de redden dat de molen juist een andere draairichting had dan zijn colleges.
Uit dit alles is wel gebleken dat de fam Vincken ook tot de oude stoomcarrousel exploiterende generatie behoorde.

Door Dhr. Bernard Vincken, USA

Technische gegevens:
Wat het orgel betreft van Gerard Vincken: dit orgel is een 88-toets-kermisorgel (zie factuur) dat door Louis Hooghuys in 1905 werd afgeleverd; het droeg het serienummer LH500. De 'gamme' van het orgel was opgesteld naar het model van Gavioli G4-orgels - wellicht heeft Louis Hooghuys hiervoor inspiratie opgedaan bij een aantal van deze orgels die hij onder reparatie had.
Gerard Vincken had oorspronkelijk een 109-toets Anciaume-cilinderorgel dat hij in 1900 en 1902 door Hooghuys heeft laten wijzigen (verbouwen ? uitbreiden ?). Mogelijk is dit het orgel dat door Hooghuys volgens de factuur werd overgenomen. Wellicht was Vincken hierover zeer tevreden en heeft hij daarom een nieuw orgel besteld bij Hooghuys met het gemakkelijkere boekensysteem. Hij was overigens- bij mijn weten- één van de eersten die uit Nederland bij Hooghuys kwam. Carl Frei heeft er later veel boeken voor gemaakt. Hooghuys-orgels stonden bekend om hun solide constructie en snelle repeteermogelijkheid.

Het orgel bestaat nog steeds; nadat het orgel in Nederland nog eigendom is geweest van W. Janvier (die, zoals U wellicht wel weet, ook met een carrousel reisde en - als ik me niet vergis - een carrousel van Wiebe Vincken heeft overgenomen) en vervolgens van G.Van der Wouden, is het naar Engeland gegaan, waar het eerst een tijd in de collectie van W.J.Barlow heeft gestaan, en nadien bij de Screeton Brs. in Barton-on-Humber is terecht gekomen; daar bevindt het zich nog steeds, maar het orgel wordt niet echt meer gebruikt.
De Efteling bezit nog een paar orginele ornamenten van de carrousel van Louis Vincken (dus niet alleen van die van Wiebe).

 

Artikel uit De Tremolo van April/Mei 2002
klik voor vergroting

Door Björn Isebaert, België