Hoofdpagina

 

 

 

 


Uit het hart van ’t Roermondse Veld
Bijdrage van: Rita van der Molen

Lovaniostraat – Vondelstraat

In het voorjaar van 2004 werden de woningen in het blok Regentesselaan – Mon. Evertsstraat – Hendriklaan – Vondelstraat gerenoveerd.

Op 6 juli 2005 kregen bewoners van de woningen binnen het carré Hendriklaan, Mauritsstraat, Regentesselaan en Vondelstraat, rondom de woningen van de Lovaniostraat en Vondelstraat te horen dat hun woningen per 1 oktober 2005 de sloopstatus gaan krijgen.

In de Trompetter van 19 juli 2005 stond een bekendmaking d.d. 8 juli 2005 inhoudende dat Wonen Zuid te Roermond een vergunning heeft verkregen voor de sloop van 40 woningen, te weten Vondelstraat 1 tot en met 15, Lovaniostraat 1 tot en met 35 en Lovaniostraat 10 tot en met 36, kadastraal bekend sectie B nr. 6506 ged., 6817 ged., gemeente Roermond.

Bovengenoemde woningen, m.u.v. de woningen aan de Mon. Evertsstraat, maken deel uit van waardevol cultuurhistorisch erfgoed: het enige Roermondse tuindorp van Joseph Cuypers.

Voor de panden binnen het paars-omrande gebied is de sloopvergunning op 5 juli 2005 verleend. De panden binnen de rood-omrande gebieden krijgen per 1 oktober 2005 de sloop-status. Het groen-omrande blok is gerenoveerd. De meeste betrokken woningen zijn van hetzelfde type en maken deel uit van het tuindorpcomplex.

 

Hoe is ‘t Roermondse Veld eigenlijk ontstaan? In 1891 bleek uit een enquête van de Geneeskundige Raad voor Limburg en Oostelijk Noord-Brabant hoe erbarmelijk de behuizing van de arbeiders in het oude Roermond was. Om een einde aan dit soort landelijk voorkomende wantoestanden te maken, werd in 1901 de Woningwet ingevoerd. Men zag deze als instrument om de sociale onvrede die in de verpauperde wijken heerste en die regelmatig in oproer dreigde te ontaarden, het hoofd te bieden. Enerzijds bood de Woningwet 1901 de overheid de bevoegdheid om voorwaardenscheppend op te treden bij de stedenbouwkundige uitleg en bouwkundige invulling van een plaats. Anderzijds werd het door middel van voorfinanciering mogelijk gemaakt de volkshuisvesting voor arbeiders systematisch van de grond te tillen. De oprichting van talloze woningcorporaties was het gevolg. De regering hoopte door middel van deze wet particuliere grondspeculatie tegen te gaan en de woonomstandigheden in de steden te verbeteren.

In artikel 28 van de Woningwet werd verordend dat grote of snel groeiende steden een Uitbreidingsplan moesten produceren, waarin de aanleg van de infrastructuur werd vastgelegd. In steden als bijvoorbeeld Eindhoven, Maastricht en Roermond werden vanaf 1909 uitbreidingsplannen ontworpen door stedenbouwkundige en architect ir. J.Th.J. Cuypers (1861-1949), zoon van dr. P.J.H. Cuypers (1827-1921).

Joseph Cuypers heeft bij leven nooit de aandacht gekregen die hij verdiende, omdat hij lange tijd in de schaduw stond van zijn beroemde vader. Feit is, dat Joseph Cuypers een pionier is geweest op het gebied van stedenbouw en infrastructuur. Hij maakte deel uit van een netwerk van stedenbouwkundigen van naam, zoals H.P. Berlage, K.P.C. de Bazel of G.J. de Jongh. Hij doceerde stedenbouw aan de Sorbonne te Parijs. Hij stond in Heemstede samen met J. Stuyt en J. Etmans aan de wieg van het eerste Nederlandse tuindorp, het Res Nova-complex (1909-1910).

In Roermond vond de eerste grote uitbreiding oostelijk van de oude stad plaats in ’t Roermondse Veld. De ontwikkeling van die eerste stadsuitbreiding werd destijds gegund aan Joseph Cuypers en Frans Dupont. Cuypers werd daarnaast in opdracht van St. Jozef ook betrokken bij de ontwikkeling daarvan op wijkniveau in ‘t Roermondse Veld, waarbij hij uitging van de tuinstadgedachte.

Deze gedachte ontstond in het laat-19de eeuwse Victoriaanse Engeland. Daar waren in die tijd in de grote steden sloppenwijken waarin chaos en onbeschrijfelijke armoede heersten. Men achtte het bestaan ervan een moreel schandaal, maar tegelijkertijd ook een bedreiging voor de maatschappelijke orde. Dit bracht A. Pugin halverwege de 19de eeuw al op het idee om de sloppenwijkbewoners te resocialiseren door hen woningen te laten betrekken, die onder goede, passende architectuur gebouwd waren. Dat veel betere woonklimaat zou een verbetering in hun morele gedrag bewerkstelligen. Kenmerkend voor een tuindorp zijn veel licht, lucht en ruimte, kleine bouwblokken met relatief veel groen en hier en daar omheinde voortuintjes. Voor de invulling van de “integratiestrategie” werd bij voorkeur de vormentaal van de tuindorpen toegepast om besloten en intieme straatbeelden te creëren. Kleine pleintjes vervulden de functie van ontmoetingsplaats op buurtniveau.

Het straatbeeld in het Roermondse tuindorp van Joseph Cuypers, het hart van ’t Roermondse Veld, wordt bepaald door gevarieerde gaaf bewaard gebleven bebouwing met veel groen. De afwisseling in woningbouw in combinatie met decoratieve speelse baksteenpatronen, die ook terug te vinden zijn op de muren met poortjes zijn kenmerkend voor het hele tuindorp. In de T-vorm van Lovaniostraat en Vondelstraat valt op dat de panden en poortjes worden gespiegeld aan de overzijde van de straat. Door verwijdering van de hele Lovaniostraat en de halve Vondelstraat wordt dit bijzondere patroon doorbroken. Beide straten horen bij elkaar; beide zijden van elke straat kunnen niet zonder elkaar. De schoonheid wordt vooral bepaald door het ensemble van al deze elementen.

Vondelstraat / Lovaniostraat:
Met sloopvergunning.
De diverse speelse baksteenpatronen en de schoorsteen, die uit het vlak van de gevel is getild zijn hier goed te zien.
Enkele details.

 

Vondelstraat:
Eén van de poorten in het carré met sloopvergunning.
Er is veel werk gemaakt van het baksteenpatroon rond dit poortje.
Een detail.

Als de sloopplannen doorgaan, worden er op korte termijn alleen al in het hart van ’t Roermondse Veld niet 40 maar zo’n 76 huurwoningen in de sociale sector gesloopt, een aanzienlijk deel van het oorspronkelijke tuindorp. En dat terwijl identieke woningen in het aanpalende blok een jaar geleden zijn gerenoveerd.

Na de sloop van het hele carré Hendriklaan – Mauritsstraat – Regentesselaan – Vondelstraat met uitzondering van de koopwoningen rond de hoek Hendriklaan – Mauritsstraat en aan het begin van de Lovaniostraat, zal het terrein gedurende een aantal jaren braak liggen, alvorens tot herbouw wordt overgegaan.

Uit de op 6 juli 2005 aan de bewoners van het carré gepresenteerde plannen blijkt, dat men voornemens is om 20 koopwoningen en 20 huurwoningen voor starters te gaan bouwen van een heel ánder type dan de Cuyperswoningen.

Hoe het ook anders kan, tonen de volgende foto’s:

Gerenoveerde woningen Regentesselaan Gerenoveerde poort Vondelstraat.

 

 

 

.