Rijks HBS
Ernst A.J. Burke
Omdat er in de industrialiserende Nederlandse samenleving in de tweede helft van de 19e eeuw steeds meer behoefte bestond aan goed opgeleide mensen, kwam in 1863 op initiatief van de toenmalige liberale minister, Johan Rudolf Thorbecke, de Wet op het Middelbaar Onderwijs tot stand. Er ontstond een nieuwe onderwijsvorm: de Hoogere Burgerschool (HBS) Om de oprichting van dit nieuwe schooltype te stimuleren besloot het Rijk om zelf vijf Hoogere Burgerscholen op te richten. Roermond had in die tijd dringend behoefte aan een volwaardige opleiding die toegang bood tot het universitair onderwijs. Het in 1851 opgerichte Bisschoppelijk College was vooral bedoeld als voorbereiding op het seminarie, maar een opleiding aan deze school bood geen toegang tot hoger vervolgonderwijs.Vandaar dat de liberale burgemeester Louis Beerenbroek er alles aan gelegen was om één van vijf Rijks HBS’en binnen te halen. Dankzij zijn directe persoonlijke contacten met Thorbecke (Beerenbroek was lid van de Eerste Kamer) en ondanks het felle verzet van bisschop Paredis die het gebouw van zijn Bisschoppelijk College moest ontruimen, slaagde hij hierin (ondanks het feit dat Roermond minder dan 9000 inwoners had, de officiële voorwaarde voor het vestigen van een Rijks HBS). Zo ontstond in 1864 (10 oktober) wat in Roermond is gaan heten ‘de Rijks’. Het was de tweede Rijks HBS in Nederland: Groningen was Roermond twee weken voor. Bisschop Paredis ging uiteindelijk akkoord met de ontruiming omdat hij met financiële steun van de gemeente een nieuw schoolgebouw kreeg voor zijn college. Hij bracht er de eerste RK-HBS van Nederland in onder. En zo werd Roermond door dit conflict niet alleen de tweede stad met een HBS, maar ook de eerste stad met twee HBS’en.
De Rijks HBS was van 1864 tot 1979 gehuisvest in een gebouw aan de Jesuitenstraat. De school startte in 1864 met 54 leerlingen. Het leerlingenaantal lag bijna 100 jaar rond de 100 leerlingen, met kleine uitschieters naar boven en beneden. In 1955 begon een gestage groei. In 1965 waren er 200 leerlingen, in 1975 600 en in 1985 1100 leerlingen. In 2004 waren er 1157 leerlingen. Na 1969 werd de Rijks HBS het Rijks Atheneum met Havo, in 1975 volgde een uitbreiding met een MAVO afdeling. In 1991 werd ‘de Rijks’ in het kader van decentralisatie van overheidstaken door het ministerie van OC&W overgedragen aan de gemeente Roermond en werd de naam veranderd in Stedelijke Scholengemeenschap Roermond, om vervolgens na de fusie met de VBO afdeling van het Economisch Lyceum in 1997, over te gaan in Stedelijk Lyceum Roermond. Een schoolbestuur met één school kan door veranderende wetgeving en financiering die ene school moeilijk besturen. Daarom werd de school, samen met vier bijzondere scholen, in 2000 ondergebracht in de Stichting Onderwijs Midden Limburg.
Aan de meer dan 140 jaar concurrentie tussen openbaar en katholiek middelbaar onderwijs in Roermond is per 1 augustus 2007 een einde gekomen door de fusie van Het Stedelijk Lyceum en het Bisschoppelijk College Schöndeln tot het nieuwe Mundium College. Het Mundium College telde toen 2300 leerlingen en is een school op ‘algemeen bijzondere grondslag’.
