Hoofdpagina

 

Het Koninklijk Roermonds Mannenkoor heeft voor 2008 een concertreis gepland met als thema:

“Neet de Roer euver”

“Neet de Roer euver !”
Lei Sijbers

Vroeger toen we als “bujelkes” langs de Roer liepen, werd er nog gevist aan de stenen brug door “eine van Selder” met een roeiboot met een kruisnet. De grootste vangst werd altijd gemaakt in de buurt waar het riool van de Werf uitkwam in de Roer. Maar wat wisten we eigenlijk van de Roer. Dat Bacchus erin verzopen word als teken van het einde van de “Vastelaovend” en dat daarbij de “Koninklikke” toen der tijd de dodenmars speelde. Eigenlijk werd de drankgod Bacchus geofferd aan de riviergod Rura waaraan Roermond zijn naam heeft te danken, althans volgens Jo Hansen was dit zo. Ja dat de Roer bij Vlodrop Nederland binnen komt en dat ze in talloze meanders naar Roermond stroomt om daar in de Maas te monden en dat het peil geregeld werd door de schuif in het Groot Hellegat bij het Steel en door het bad bij de Michielsbrug. Ook dat in de andere Roertak rondom het Steel de ECI centrale stroom leverde en dat daar het Klein Hellegat lag. Ook dat er nog een dooie Roertak was achter de rij huizen aan de Meules naar de richting van het pand Kranenpoot liep waar je “foddele” kon inleveren. Roerzicht eindigde bij de woonhuizen van Bannenberg en Stoks dan begon de Rattekas, een naam die net zoals “Eigen Haard” uit de Roermondse registers is weggestreept, waar groenten geteeld werden. We zagen de Roer vuiler en vuiler worden. Een open riool met vooral chemisch afval ……schuimkoppen metersdik bij het Groot Hellegat vlogen over ’t Ham.

 

 

 

Roer 1929

We zijn nu ruim vijftig jaar verder. Europa is een feit. De Roer is schoner dan we ooit hebben meegemaakt zeker nu de laatste riolen, nota bene in de Voorstad Sint Jacob, recentelijk zijn aangesloten op de waterzuiveringen. De ECI centrale is een monument geworden en levert zijn stroom aan het openbare net en de vistrappen bij de ECI en het bad worden binnenkort opgeleverd net als de A73 die onder je doorloopt. Toch?

Roer wie ben je? Je hebt Roermond energie geleverd. Niet alleen in de vorm van een papiermolen, een schors- en pel- en oliemolen, een spinmolen en een electriciteits centrale maar vooral ook door je prachtige boorden en vergezichten. Neem de fiets maar eens voor een toertje Veursjtad, Lerop, Berg, Paarlo, Vlodrop. Toch ben je oneindig veel meer. Wij hebben de auto genomen en je gevolgd vanaf je bronnen op de Hoge Venen in België, waar je liefelijk kabbelend als kleutertje je weg zoekt op die prachtige hoogvlakte. Echter zogauw als je in Duitsland aankomt ben je een wilde meid geworden die zich onversaagd en bijna ontembaar naar beneden stort in een wervelende wereld. Niets is je te dol. Plotsklaps verander je in een heuse dame die zich keurig gedraagt. Stuwdammen maken je tam en ingetogen. Je biedt de mensen plezier in de vorm van waterrecreatie en je levert witte stroom. Groene stroom hadden ze toen nog niet uitgevonden! Ze hebben je in een keurslijf gedwongen, je bent gekanaliseerd, zoals ze dat noemen en naast je loopt een heuse spoorlijn nog steeds een “Bundesbahn und keine Veolia oder Arriva gefahr”. Maar voor hoe lang nog? Een slome tante wordt je nooit daarvoor is je gedrag te onvoorspelbaar. Regent het in je stroomgebied, dan zorgen de stuwmeren wel voor een demping maar toch komen overstromingen van agrarische gebieden regelmatig voor.

Roer, kruidje roer je niet, met je vele gedaanten, we hebben je verwaarloosd, maar ook gekoesterd. Haat en liefde, het toont je gezicht. Je kleinheid, je kalmte, je woestheid, je felheid, jouw gulzigheid maar ook je gulheid, zo goedgeefs ….waarom ben je nooit bezongen? Waarom ben je niet geëerd. We komen je bekijken. We gaan je volgen. We gaan om je heen. We komen je ruiken, besnuffelen. We willen je willen kennen.

Veer es zengers gaon dich toezinge es echte here die ein sjoon vrouwmes gaon verere. ‘t kan verkere zag ooit ins eine miens dae heel wies waar…..Geer gaot toch mit zeker….. Neet euver de Roer gaon en toch ein konzair in de veurstad. Veer gaon ’t mitmake op 14 en 15 juni 2008.

Roerkade (Foto Han Ruijs)

Data Roer

Ch.Ruijs- Janssen

* Gegevens Roer/Rur:
Lengte: ca 166 km
Bron-hoogte bij Sourbrodt in Natuurpark Hoge Venen: 660 m NAP
Monding bij Roermond in de Maas: 18 m NAP
Verval: 642 m!!!
Stroomgebied: 234.000 ha (België, Duitsland en Nederland)
Neemt onderweg 23 rivieren/tjes in zich op, en passeert 9 verschillende stuwmeren en dammen.
Waterafvoer 20.000-25.000 liter per seconde!

Bron Kl.Roer Sourbrodt (Foto Ch. Ruijs)

* Beschrijving:
De Roer begint héél rustig kabbelend in de Hoge Venen, waar ze water verzameld en zich dan uiteindelijk ontwikkelt tot de rivier de Roer; slingert zich dan als een temperamentvolle dame door de Duitse Eiffel, waar ze getemd moet worden dmv vele stuwen en dammen, en aangekomen in Roermond stroomt ze uiteindelijk weer tamelijk rustig via een uitgestrekte delta de Maas in. Ze is een echte regenrivier en zorgt dus ook in Nederland noch regelmatig voor flinke overstromingen in het Roerdal.
In de Hoge Venen in België heet ze Roer, in Duitsland heet ze Ruhr en aangekomen in Nederland wordt ze dan toch weer Roer genoemd.
De Roer volgt een breuk in de aardkorst (die zelfs naar haar genoemd is, nl de Roerdalslenk) en brengt zo dus buiten al dat water óók nog aardbevingen naar Roermond! (zie “geologie”)

Bronnen Grote en Kleine Roer (wandelkaart)

* Geschiedenis:
De naam van de Rur is van voor- keltische, indogermaanse oorsprong en betekent "openscheuren, graven, loswoelen". Tegenwoordig is de Rur over vele kilometers gekanaliseerd, maar in de bovenloop, met name in het gebied van het “Naturschutzgebied Gebirgsbach Rur”, is nog iets van haar oorspronkelijke woestheid te zien. In het streekmuseum te Roermond is nog het wijaltaar voor de Romeinse riviergodin Rura te zien. Riviergoden en bronnimfen beschermden in vroegere tijden het water. Wie zich aan het water, de oorsprong van het leven, bezondigde, laadde de vloek van de god op zich. Ook de Germanen geloofden nog in riviergoden, één van de redenen waarom zij geen gebruik maakten van watermolens, zij wilden de goden niet teveel werk bezorgen.
http://www.eifelnatur.de/Niederl%E4ndisch/Seiten/Rur.html

Sextus Opsilius Geminus:
De Romeinse altaarsteen / votiefsteen werd in 1963 gevonden tijdens baggerwerkzaamheden bij Buitenop. Behalve deze steen werden ter plaatse nog zuilen en basementen van tempels opgebaggerd.
Deze Sextus Opsilius Geminus (die waarschijnlijk geen militair was omdat er geen melding wordt gemaakt van een of ander legeronderdeel) had dus Rura om een gunst gevraagd, en beloofd deze steen te laten maken als het zou lukken. Rura had zijn wens in vervulling laten gaan, en daarop was Sextus Opsilius Geminus, terecht zijn gelofte nagekomen en had deze steen als dank laten maken.
www.historieroermond.nl

Romeinse Altaarsteen

Legende:
Der Sage nach wanderte vor langer Zeit ein Zwerg durch das trockene Venn. Er war sehr, sehr durstig, aber es gab weit und breit kein Wasser. Plötzlich trifft er eine alte Frau, die ihm ihre im Wald gesammelten Beeren anbietet. Der Zwerg nimmt die Beeren dankbar entgegen und labt sich an den dunklen Früchten. Als Dank verspricht er, dieses trockene Land zu bewässern. Die Alte müsse nur genau da graben, wo sie gerade stehe. Der Zwerg verschwindet, die Alte beginnt kurz darauf zu graben, und schon bald entspringt eine silberne Quelle der Erde: Die Rur war geboren!
http://www.kreiter.info/familie/docs/wassenberg/rur_jpg_view.htm

* Bachus, de god van de wijn, treft in Roermond zijn geliefde, de godin Rura!

* Geografie:
Loop Roer (Ca 166 km)
Roermond, Wassenberg, Heinsberg, Hückelhoven, Linnich, Jülich, Düren, Kreuzau, Nideggen, Heimbach, Simmerath, Monschau, Botrange, Sourbrodt.

Instroomgebied Roer

* Flora
Elzen, Essen, Iepen, Meidoorns, en…té veel soorten bloemen en planten (waarvan sommige zeer zeldzaam) om op te sommen!

* Fauna
Vissoorten (Eifel) : forel, vlagzalm, blankvoorns, kopvoorns en Stekelbaars, Barbeel, Sneep. Vissoorten (Ned): 30 soorten. De helft van totaal aantal verschillende soorten in de Ned.rivierwateren!
Andere dieren: Groene Specht, IJsvogel, Nachtegaal, Das, Bever, Hermelijn, Otter, Watervleermuis, div.Salamanders en Hagedissen.

* Geologie:
Das Hohe Venn liegt auf verwitterten Gesteinen die älter als 500 Mio. Jahre sind (ältesten Gesteine im Eifelbereich). Im Venn fließt die Rur zunächst noch nach Südosten. Hinter der Vennlandschaft macht die Rur einen 90° Bogen und fließt weiter nach Nordosten ab. Etwa an diesem Richtungswechsel beginnen die Gesteine des unteren Devons (der Schiefer, den jeder Eifelbewohner und Eifelwanderer sehr gut kennt). Der Schiefer ist etwa 390 bis 370 Mio Jahre alt und gibt dem rheinischen Schiefergebirge seinen Namen.
Kurz hinter Heimbach macht die Rur erneut einen 90° Bogen. Ab hier ragen insbesondere an der rechten Uferseite die rötlichen Gesteine des Buntsandsteins aus den Rurtal hervor. Der Sandstein ist etwa 240 Mio Jahre alt und somit wesentlich jünger als das Schiefergestein der Eifel. Nur an wenigen Stelle sind die rötlichen Sand/Kiesfelsen im Rurtal auf der linken Seite der Rur wie z. B. am Burgberg in Bergstein oder an der Papierfabrik in Untermaubach zu sehen. Von Heimbach bis etwa Nideggen dominieren diese Felsen das rechte Rurtal. Zufall? Denkbar ist sicher das die jüngeren Gesteine wesentlich weicher sind als der Schiefer und sich somit die Rur leichter eingraben konnte um der sich ebenfalls eintiefenden Maas besser folgen zu können.
Ab Kreuzau / Untermaubach verlässt die Rur die Eifel und fließt auf dem sogenennten Lockergestein der Maas zu. Lockergesteine sind hier Kiesablagerungen die sich insbesondere während der letzten Eiszeit bis vor 10000 Jahren durch die Maas, den Rhein und der Rur selbst hier abgelagert haben. Die Rur fließt also auf Kies ab, der vorher teilweise aus der Eifel ausgewaschen wurde.
http://www.grasehein.de/Seiten/Eifelwasser.htm

Roerdalslenk:
De Roer volgt een breuk in de aardkorst: oorzaak aardbevingen! Het gebied tussen de Peelrandbreuk en de Feldbissbreuk is een slenk (een dalend gebied), genaamd de Roerdalslenk, dat nog steeds “zakt” met een snelheid van ca 2-4mm per jaar. (zie kaartje)
Aardbeving 13 april 1992: Het epicentrum van deze aardbeving bevond zich ongeveer 5 km ten zuidwesten van de stad Roermond in Nederland. Ondanks het feit dat ze geklasseerd wordt als een middelgrote aardbeving, was dit één van de grootste aardbevingen in Centraal- en Noorwest-Europa in de geschiedenis!

Roerdalslenk


Monding van de Roer (Foto Han Ruijs)

* Sites
www.historieroermond.nl
http://www.grasehein.de/Seiten/Eifelwasser.htm
http://www.radroutenplaner.nrw.de/themenrouten_02.asp?dbspalte=19
http://www.radroutenplaner.nrw.de/RRP_themenrouten_02.html
http://www.eifelnatur.de/Niederl%E4ndisch/Seiten/Rur.html
http://www.rur.nrw.de/Info_Rur/info_rur.html
http://nl.wikipedia.org/wiki/Rur
http://www.snlm.nl/natuur/04roer/roer.htm
http://www.vismigratieroer.nl/vismigratie/bescherming_soorten
http://www.roerstreekmuseum.nl/Collectie/oertijd.htm
http://www.zl.nl/nl/html/module/infocd/Documenten/Mjr%203%20-%2006%20-%20040%20-%20Roer.pdf
http://www.centrenaturebotrange.be/nl/welkom.htm
http://www.knmi.nl/seismologie/
http://www.gd.nrw.de/l_y.htm