Untitled Document

Welke orgels kon u waar bewonderen in 2004

1
WREDE
Kermisorgel. Eigenaar: Th. de Voer te Ulvenhout AC.
Locatie: Outlet Center

Bouwjaar van dit kermisorgel is 1924 en bouwer was Fritz Wrede te Hannover. De eerste jaren deed het orgel dienst op kermissen in Duitsland.
In de jaren ‘60 geïmporteerd door J. Wolters uit Sittard, die het orgel verkocht aan J.L.M. van Dinteren te Geleen. Mede vanwege plaatsgebrek werd verkoop van onder meer dit orgel noodzakelijk en zo werd Claes Friberg, destijds te Kopenhagen, de nieuwe eigenaar. Het was toen 1979. Via D. de Bie (Balen, Belgë) kwam het orgel in 1999 in handen van de huidige eigenaar.
Het instrument telt 59 Tonstufen (toetsen; luchtdrukklavier).

2
W. BRUDER SöHNE
Kermisorgel. Eigenaar: Th. de Voer te Ulvenhout AC.
Locatie: Outlet Center

Bouwer van dit kermisorgel is Fa. Wilhelm Bruder Söhne te Waldkirch in het Duitse Zwarte Woud. Bouwjaar zal zijn rond 1920.
Oorspronkelijk zal het orgel circa 70 Tonstufen hebben gehad, maar al voor de Tweede Wereldoorlog werd het instrument door Heinrich Voigt te Hoechst (Frankfurt am Main) omgebouwd op het gamma Ruth-35 (65 Tonstufen).
In 1993 is het gerestaureerd door Fa. Brink & Saedt te Groesbeek

3
DISNEY

Straatorgel. Eigenaar: A.J. Beijersbergen te Sittard.
Locatie: Pandhof aan de Rattentoren

In 1984 werd dit orgel gebouwd door Jan van Eyk te Terwolde. Hij heeft intussen een flink aantal van dit type orgels gebouwd, waarvan het merendeel de naam van een schilder heeft.
Op het front van dit orgel staan figuren van Walt Disney, vandaar de naam.
Het is gebouwd volgens het systeem-Limonaire 48/50 toets; de Disney heeft 48 toetsen.

4
DE BOGENKAST
Kermisorgel. Eigenaar: J. A. Kunkels te Herten
Locatie: Markt

De Bogenkast, genoemd naar de twee bogen aan het orgelfront, is in 1911 door Wellershaus te Saarn am Ruhr (Mülheim) gebouwd als cilinderorgel.
Tot de jaren 20 was het eigendom van Fa. Eerdenburg te Rotterdam. Het werd geëxploiteerd als straatorgel.
Na omzwervingen werd het orgel door de heer J. Stuy, schoonvader van de huidige eigenaar, toen woonachtig te Sliedrecht, aangetroffen ergens in Friesland. Het was toen rond de Tweede Wereldoorlog.
Het werd totaal gerestaureerd door de heer L. van Deventer te Brummen. Het werd tevens omgebouwd tot boekorgel met 61 toetsen.
Eerder deed het dienst bij een kinderattractie op de kermis.
In de jaren zeventig en tachtig luisterde het orgel vele evenementen op. In 1991 werd, na het overlijden van de heer Stuy, het orgel bezit van de huidige eigenaar.

5
DE SIRIUS
Straatorgel. Eigenaar: G.J. van Gehlen te Rotterdam.
Locatie: Hoek Varkensmarkt - Schoenmakerstraat

In 1984 kwam de bouw van dit 52 toetsen tellend orgel gereed. Bouwer was de eigenaar. Het is opgezet naar het systeem-Limonaire.
Het is steeds in de familie gebleven. De heer J. van Gehlen te Heerlen loopt er mee in diverse plaatsen in het zuiden van ons land, o.a. te Roermond.

6
DE KORSIKAAN
Concertorgel. Eigenaar: Stichting Carl Frei Concertorgel "De Korsikaan" te Nijmegen.
Locatie: Munsterplein - Fontijn

Bouwer van dit 90 toets concertorgel is Carl Frei Jr. te Waldkirch (Zwarte Woud; Duitsland). Bouwjaar is 1972/'73.
Initiatief voor de bouw ging uit van een groep liefhebbers te Nijmegen.
Dit orgel heeft zeer veel mogelijkheden in registratiekeuze, wat het een zeer aparte klank geeft.
Toegepast is hier het systeem van luchtdrukklavier, wat bij de meeste Duitse orgels is toegepast. Het boek loopt over een buis met daarin gaatjes; in de boeken zitten bij dit systeem ronde gaatjes.
In de naam van het orgel is die terug te vinden van Henk Kors, aanzetgever voor de bouw van dit orgel.

7
DANCING QUEEN
Dansorgel. Eigenaar: R. Rasker te Gennep.
Locatie: Munsterplein nabij KioskHet 92 toetsen tellend orgel is gebouwd rond 1950 door Gebr. Decap te Antwerpen en het was bestemd voor een danszaal in België. Sinds 2002 is het in bezit van de huidige eigenaar.Kenmerkend voor dit type orgels is het kunnen spelen van vooral ritmische (dans)muziek.

8
RUTH 33 A
Kermisorgel. Eigenaar: F.M. Gigengack te Hengelo O.
Locatie: Hamstraat

Bouwjaar van dit kermisorgel is 1922 en bouwer is Fa. A. Ruth & Sohn te Waldkirch (Zwarte Woud, Dld.). Opdrachtgever voor de bouw was kermisexploitant J.H. Kunkels te Roermond. Via J. Dirks werd in 1926 eigenaar F.F. Gigengack te Hengelo, de vader van de huidige bezitter.
Het orgel verkeert geheel in originele staat.
Het model 33 van Ruth heeft 52 Tonstufen (werkt via luchtdrukklavier). De A in het typenummer geeft aan dat er contrabassen zijn. Het model 33 heeft die niet.
Sinds begin 1995 kan dit orgel weer buiten spelen; voordien had het geen vervoer.

9
37er RUTH
Kermisorgel. Eigenaar: F. van Reeken te Beek L.
Locatie: Stationsplein

Rond 1890 -'92 werd dit orgel gebouwd door Fa. A. Ruth & Sohn te Waldkirch als cylinderorgel. In 1929 werd het door dezelfde firma verbouwd tot boekorgel, model 37 met 90 Tonstufen.
Het instrument is jaren in bezit geweest van een kermisexploitant in Duitsland en het deed dienst in onder meer een etagecarrousel. Sinds 1956 was het orgel bezit van Ernst Lehmann te Hamburg (destijds voorzitter van de Club Deutscher Drehorgelfreunde).
Sinds begin 1996 is eigenaar de heer F. van Reeken te Beek L. In 1998 plaatste hij het huidige front voor het orgel, afkomstig van een ander orgel.

10
35er RUTH
Kermisorgel. Eigenaar: F. van Reeken te Beek (L).
Locatie: Kruisherenstraat hoek Stationsplein

Dit kermisorgel is gebouwd rond 1910 door Fa. A. Ruth & Sohn te Waldkirch (Zwarte Woud; Dld.). Het front is geheel origineel. Het type 35er Ruth telt 65 Tonstufen, zo ook dit orgel.
Het heeft dienst gedaan op kermissen in Duitsland.
In 1991 heeft de huidige eigenaar het orgel vanuit dat land geïmporteerd.

11
36er RUTH
Kermisorgel. Eigenaar: M.W. Verdonk te Nieuwegein.
Locatie: Kloosterwandplein - Postkantoor

Bouwjaar is 1906 en bouwer is Fa. A. Ruth & Sohn te Waldkirch (Zwarte Woud; Dld.). De eerste jaren deed het dienst op Duitse kermissen; de eerste eigenaar woonde te Hamburg.
Sinds 1920 is het orgel in ons land, eerst bij kermisexploitant Kunkels te Roermond.
In 1953 werd eigenaar de heer W.M. Verdonk, de vader van de huidige eigenaar, toen te Jutphaas. Het werd gebruikt bij een autoscooter. Sinds begin jaren ‘70 niet meer gebruikt op de kermis, mede vanwege een voor vervoer ongeschikte orgelwagen.
Half mei 1989 kon een omvangrijke restauratie worden afgesloten. Het front is toen iets gewijzigd, echter zonder het karakter van het orgel aan te tasten.
Het orgel telt 78 Tonstufen; het werkt op een luchtdrukklavier. Het type is 36b, wat een fabrieksaanduiding is.

13
KLEINE MOLZER
Kermisorgel. Eigenaar: J.M. Joosten te Uden.
Locatie: Graaf Gerardstraat hoek Abdijhof

Bouwer is Ferdinand Molzer & Sohn te Wenen en het bouwjaar moet liggen rond of voor 1920. Van de historie van dit 32 toets orgel is weinig bekend, maar dat het omzwervingen gemaakt heeft door o.a. Oost-Europa is wel zeker.
De huidige eigenaar kocht het orgel in 1978. Het is het enige exemplaar van dit type in ons land.
In het repertoire zit muziek uit de Weense periode, wat een extra dimensie geeft aan de oorsprong van het instrument.

14
35er RUTH
Kermisorgel. Eigenaar: L. Korten te Weert.
Locatie: Bakkerstraat hoek Zwartbroekstraat

Het kermisorgel werd gebouwd door Fa. A. Ruth & Sohn te Waldkirch (Zwarte Woud; Dld.) rond 1914. Dit type orgel telt 65 Tonstufen (gaatjes in luchtdrukklavier), zo ook dit orgel.
Sinds 1976 is het bezit van de huidige eigenaar. Het is geïmporteerd vanuit Duitsland rond die tijd.

15
GROTE WELLERSHAUS
Kermisorgel. Eigenaar: H. Ballmann te Rengsdorf (Dld.).
Locatie: Steenen Trappen

De Grote Wellershaus werd rond 1900 gebouwd als cilinderorgel door Fa. Wellershaus te Saarn a.d. Ruhr (Mülheim).
Horizontaal achter in de orgelkast bevond zich een grote houten rol, waarop het muziekpatroon met stiften was geslagen.
In 1927 werd het orgel omgebouwd tot boekorgel. Het telt 83 toetsen.
In 1966 werd dit orgel vanuit Keulen geïmporteerd; tot die tijd deed het dienst in een luchtschommel op kermissen in het Rijnland.
In 1969 restaureerde L. van Deventer te Brummen het orgel. Eigenaar sinds 1966 was de heer S. Altenburg te Heiloo. Sinds begin 1994 is eigenaar de heer H. Ballmann; het zal echter nog regelmatig te zien en te horen zijn in ons land.

16
Gebr. BRUDER
Kermisorgel. Eigenaar: H.C. Lutgens te Roermond.
Locatie: Neerstraat voor Bibliotheek

Bouwjaar van dit kermisorgel ligt rond 1910. Het bouwnummer is 5632 en het fabrieksmodel is 107; bouwer is Gebr. Bruder te Waldkirch in het Duitse Zwarte Woud.
De eerste jaren deed het orgel dienst in Duitsland; in 1923 kwam het instrument naar ons land, naar Winschoten.
In de loop van de tijd heeft het instrument verschillende eigenaren gehad en ook is er nogal ingrijpend verbouwd aan dit orgel. In 1982 werd het orgel echter zoveel mogelijk teruggebracht in de originele staat.
Thans doet dit orgel dienst op de kermis.
Het instrument telt 52 Tonstufen (speelt via een luchtdrukklavier).

17
WELLERSHAUS
Kermisorgel. Eigenaar: M. Huys te Kronenberg.
Locatie: Brugstraat hoek Roerkade

Het orgel zal gebouwd zijn rond 1910 door Fa. Wellershaus te Saarn aan de Ruhr in Duitsland. Over de geschiedenis in de beginperiode is weinig bekend. In de jaren '30 kwam het in handen van L. van Deventer te Brummen, die het orgel ombouwde op het boekensysteem. Tot dan speelde het instrument via een cilinder, zoals zo veel kermisorgels eerder.
Nadien speelde het op de kermis in een draaimolen, eerst bij Bakker te Apeldoorn, later bij Mooy te Zaandam.
Sinds 1997 bezit van de familie Huys.
Het orgel heeft 56 Tonstufen (toetsen).

12/18
HANDDRAAIORGELS
Locatie: VVV (18)

Onder deze verzamelnaam kennen wij kleine draaiorgels, veelal afkomstig uit Duitsland, maar ook eigen bouw is bekend.
Bekende merken zijn o.a. Hofbauer en Raffin. Uit België zijn die van Prinsen bekend.
Het zijn replica's van de zogenaamde Leierkasten. Deze speelden vroeger via een cilinder, een houten rol waarop het muziekpatroon was aangebracht. Deze hadden als beperking : weinig repertoire keuze, beperkte tijdsduur van één melodie (namelijk één omwenteling van de cilinder) en kostbaar onderhoud.
Nu spelen de meeste van deze instrumenten via kartonnen boeken of papieren rollen, waarin gaatjes zijn geponst. Dat is het muziekpatroon.
Wij kennen nog wel enkele antieke instrumenten, maar het merendeel is vrij nieuw. Voordelen zijn het gemakkelijk kunnen stallen van deze orgels, het binnen kunnen spelen (bijv. in instellingen of bij feesten) en het gemakkelijk kunnen vervoeren van de instrumenten.
Vaak maakt de exploitant er een show van; hij is bijvoorbeeld verkleed in de stijl-1900 en er zit een (namaak)aap op het orgel.
Hier zijn aanwezig handdraaiorgels van A.A.C.M. de Rijk te Heel (2 orgels in een wagen)(18) en van M. Goedhart te Horn(12).