Oude Watertoren Roermond
De stads- en regionale bussen vertrekken in Roermond vanaf halteplaatsen ten noorden van de hoofdingang van het treinstation. Bij graafwerkzaamheden op deze plek voor de aanleg van een nieuw busstation kwam geleidelijk een kolossaal achthoekig bakstenen muurwerk aan de oppervlakte. (zie foto werkzaamheden) Niet duidelijk was of dit behoorde tot de middeleeuwse stadspoort naar Maasniel, tot een van de oude bolwerken van de vesting of tot de 19e eeuwse stoommeelfabriek van Smeets.
De vondst van een fragment van een gietijzeren buis schiep duidelijkheid. (zie foto 1) Dit moest het fundament zijn van de allereerste watertoren van Roermond. Deze ontdekking vormde een verassing voor alle betrokkenen. Het gebouw stond vlak bij het spoorwegemplacement en diende als waterberging voor de stoomlocomotieven. Via een leidingstelsel en reusachtige waterkranen werden de watertanks in alle vroegte gevuld door de leerling-machinist, nadat de stoker de kolenvoorraad had bijgevuld.
De oude watertoren kwam in 1865 gelijktijdig gereed met het door K.H. van Brederode in opdracht van Rijkswaterstaat ontworpen stationsgebouw der 4e klasse. De spoorlijn werd door Rudolf Thorbecke, indertijd minister van binnenlandse zaken, persoonlijk geopend. Het maakte deel uit van de nieuw aangelegde lijn E: Breda-Venlo-Roermond-Maastricht. In 1879 werd Roermond ook onderdeel van de zogenaamde IJzeren Rijn, een spoorweg die de haven van Antwerpen via Weert met het Duitse achterland verbond. Deze spoorlijn was vooral in trek voor goederentransport.In 1928 werd een nieuwe watertoren met persdrukleidingen in gebruik genomen. Deze als Rijksmonument geklasseerde toren van de bekende architect Sybold van Ravesteyn staat iets ten zuiden van het Stationsgebouw achter de fietsenstalling. Deze toren raakte zwaar beschadigd tijdens de oorlog. Na voltooiing van de electrificatie van het spoorwegnet in de jaren zestig van de vorige eeuw verdwenen vrijwel in het hele land de remises, draaischijven, kolenopslag en watervoorzieningen voor de stoomlocomotieven In Roermond resteert naast de nieuwe watertoren en het stationsgebouw nog een rijtuigenloods een locomotiefloods en een seinhuis. Het stationsgebouw uit 1865 heeft eveneens met allerlei aanpassingen en uitbreidingen het originele karakter kunnen bewaren !
De bouwtekeningen uit 1865 van stationsgebouw, emplacement, watertoren (zie afbeelding) en leidingstelsel werden aangetroffen in het Utrechts Archief. Deze bleken volledig overeen te stemmen met de gevonden resten. De Gemeente Roermond heeft de vindplaats van de oude watertoren opgenomen als tiende plek in de Archeoroute.
Deze wandelroute door het centrum van Roermond is herkenbaar door bronzen tegels of door een ijzeren speer met grondplaat. De route kan worden opgevraagd door middel van de App Archeoroute Limburg op de smartphone. Bij het busstation staat sinds juni 2021 een ijzeren speer en wordt via deze App uitleg gegeven over de vondst, een kort filmpje vertoond en is het mogelijk een 3d-object, de gedigitaliseerde watertoren, op te halen om nader te bekijken.
Vincent Evers
Heythuysen, 30 oktober 2021
